چنانچه پیشتر گفته شده دادههای عمومی میتوانند به صورت متمرکز و در قالب تعدادی فایل به صورت باز یا بسته (غیر قابل ویرایش و پردازش) مشخص عرضه شوند یا میتوانند به صورت پراکنده در صفحات مختلف یک وبسایت وجود داشته باشند.
در این درس با برخی از مهمترین مراجع و متولیان انتشار دادههای عمومی در قالب فایلهای مشخص و قابل دریافت در ایران آشنا خواهیم شد. برخی از این نهادها داده دست اول تولید میکنند، برخی داده دیگران را جمعآوری و در قالبهای نزدیک به استاندارد منتشر میکنند و برخی نیز هر دو کار را انجام میدهند. در ادامه فهرست برخی از مهمترین نهادهای تولید و انتشار دادههای عمومی همراه با توضیحات مختصری درباره هر کدام آمده است.
مرکز آمار ایران
مرکز آمار ایران یکی از مهمترین و باسابقهتری نهادهای تولید و انتشار داده در کشور است و تجربه زیادی در تولید و انتشار داده دارد. به طور کلی چهار نوع داده در مرکز آمار ایران یافت میشود:
- دادههای سرشماری که از سال 1335 هر 10 سال یک بار (و گاهی هم هر 5 سال یک بار) در ایران انجام شده و نتایج آن در بخش نتایج سرشماری در وبسایت این مرکز در دسترس است.
- نمونهگیریهای آماری مانند دادههای بازار کار، تغییرات قیمت، بودجه خانوار و چگونگی مصرف اوقات فراغت که همگی در بخش دادهها و اطلاعات آماری وبسایت این مرکز در دسترس است.
- گردآوری داده از آنچه در پایگاههای داده دیگر سازمانها ثبت شده که این نوع دادهها نیز در بخش دادهها و اطلاعات آماری وبسایت این مرکز در دسترس است.
- کدگذاری استاندارد برای طبقهبندیها و تعاریف که میتوان برخی نمونههای آن را در تقسیمات کشوری، طبقهبندی مشاغل و سامانه ملی تعاریف و مفاهیم آماری مشاهده کرد.
مرکز آمار دادههای سطوح مختلفی از تجمیع منتشر میکند و در برخی موارد علاوه بر نتایج آمارگیری، نمونههایی از دادههای خام خود را نیز منتشر میکند. دادههای مرکز آمار از نظر موضوع بسیار متنوع است و طیف گستردهای از موضوعات را در بر میگیرد.
سازمان ثبت احوال
سازمان ثبت احوال کشور نیز یکی از نهادهای باسابقه طولانی و پیشرو در کار با داده است. این سازمان دادههای خود را حول چهار رویداد حیاتی شامل ولادت، فوت، ازدواج و طلاق در فایلهای قابل پردازش و سالنامههای آماری منتشر میکند. این سازمان چند ماه پس از شیوع کرونا در کشور شروع به انتشار هفتگی دادههای دادههای فوت در کشور کرد که از نظر سرعت و توالی انتشار در میان تمامی نهادهای متولی تولید داده در کشور کمنظیر بوده است.
سازمان پزشکی قانونی
سازمان پزشکی قانونی به دلیل مسئولیتی که در برخی از امور قانونیِ مربوط به صدمات جسمی و فوت، سررشته ثبت برخی اقلام اطلاعاتی را در اختیار دارد. از جمله این موارد میتوان به آمار پروندههای نزاع، برقگرفتگی، گازگرفتگی، غرقشدن، سوختگی، تصادف و تصادفهای نوروزی اشاره کرد. سازمان پزشکی قانونی این دادهها را با فرمت pdf منتشر میکند.
بانک دادههای اقتصادی و مالی
بانک دادههای اقتصادی و مالی متعلق به دفتر آیندهپژوهی، مدلسازی و مدیریت اطلاعات اقتصادی در وزارت امور اقتصادی و دارایی است. این صفحه دادهها را از سازمانهای گوناگون جمعآوری میکند و آنها را با ساختاری استاندارد همراه با فراداده و توضیحات منتشر و دسترسی و تحیل آنها را تسهیل کند.
بانک مرکزی
بانک مرکزی نیز جزو نهادهایی است که چندین دهه به کار با داده اشتغال داشته و در این زمینه تجربه زیادی دارد و برخی آمارهای اقتصادی، پولی و بانکی را در بخش آمار و دادهها در وبسایت خود منتشر میکند.
بانک اطلاعات رفاه ایرانیان
بانک اطلاعات رفاه ایرانیان مجموعهای از دادههای اقتصادیاجتماعی ایرانیان است که از سازمانهای مختلف جمعآوری و در یک پایگاه داده مجتمع شده است. نمونه 2 درصدی از دادههای این خانوار برای پژوهشگران در وبسایت معاونت رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در دسترس عموم قرار گرفته است.
سازمان تامین اجتماعی
سازمان تامین اجتماعی در بخشی از وبسایت خود به نام سامانه شفافیت، مجموعهای از دادهها را در قالبهای pdf و اکسل منتشر میکند.
وزارت راه، شهرسازی و مسکن
وزارت راه، شهرسازی و مسکن در بخش آمار و قوانین خود مجموعه متنوعی از داده و اطلاعات را مانند آمار حمل و نقل جادهای، ریلی، هوایی و دریایی، حوزه مسکن، ساختمان و شهرسازی به اشکال مختلف مانند فایلهای pdf و اکسل ارائه میکند.
مرکز مدیریت راههای کشور
وبسایت مرکز مدیریت راههای کشور (141.ir) دادههایی که به واسطه ترددشمارهایی که در جادههای کشور در اختیار دارد را در بخش دادههای خود با جزئیات زیاد به صورت ماهانه منتشر میکند.
شبکه آمار و اطلاعات وزارت نیرو
وزارت نیرو برخی اقلام و آمارهای خود را در بخشی از وبسایت خود به نام شبکه آمار و اطلاعات به صورت سرجمع، در قالب pdf و اکسل ارائه میکند.
سامانه آمار و اطلاعات شرکت مدیریت شبکه برق ایران
شرکت جزو معدود نهادهایی است که بخش قابل توجهی از از دادههای خود مانند وضعیت شبکه شامل نیاز مصرف در پیک شب و روز را به صورت روزانه منتشر میکند.
وزارت صنعت، معدن و تجارت
وزارت صنعت، معدن و تجارت در بخش آمار و اطلاعات وبسایت خود مجموعهای از آمار و اطلاعات را در قالب گزارشهای روزانه، ماهانه، سالانه و واحدهای صنعتی و صنفی ارائه میکند.
آمار واردات و صادرات غیرنفتی (گمرک)
دادههای تجارت خارجی غیرنفتی ایران به صورت ماهانه در بخش آمار وبسایت گمرک از سال 1379 تاکنون به تفکیک گمرک، تعرفه کالا، کشور مقصد و ارزش کالا به صورت عمومی منتشر میشود.
سامانه پایش کیفی هوای کشور
وبسایت سازمان محیط زیر در بخشی به نام سامانه پایش کیفی هوای کشور، آلایندههای هوا در ایستگاههای سنجش کیفیت هوا را به صورت روزانه گزارش میکند.
آمار و اطلاعات سازمان غذا و دارو
در سازمان غذا و دارو مجموعهای از دادهها مانند قسمت آمار و اطلاعات هر یک از محصولات زیرمجموعه این سازمان مانند محصولات غذایی، آشامیدنی، تجیزات پزشکی و غیره را در بخشهای مربوطه وبسایت ارائه میشود.
آمار بیمارستانهای کشور (معاونت درمان)
معاونت درمان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در بخشی از وبسایت خود فهرستی از بیمارستانهای موجود در هر استان و شهرستان دارد.
سالنامههای آماری سازمان بیمه سلامت
سازمان بیمه سلامت از سال 1387 سالنامههای آماری خود را در بخشی وبسایت خود در قالب فایلهای pdf منتشر کرده است.
سامانه شفافیت شهرداری تهران
سامانه شفافیت شهرداری تهران بخشی از دادههای این نهاد را به صورت عمومی منتشر میکند. این دادهها به موضوعاتی مانند معاملات، شهرسازی، منابع انسانی، مطالعات، اساسنامهها و آییننامهها، بودجه، صورتهای مالی، سامانههای نظارت همگانی و سایر تعلق دارد.
دادهنما و تهران هوشمند
شهرداری تهران برخی از دادههای خود در پروژههای تهران هوشمند، دادهنما و مرکز آمار و رصد شهری را در وبسایتی به نام دادهنما منتشر میکند. این سامانه برخی موضوعات مانند جمعیت، دادهها را به تفکیک منطقه و محله منتشر میکند.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، وضعیت آلایندههای هوای تهران در ایستگاههای خود به صورت ساعتی گزارش میکند.
این فهرست تکمیل خواهد شد.